τροπή

η, ΝΜΑ

1. αλλαγή κατεύθυνσης, γύρισμα, καμπή

2. μεταβολή, μετατροπή, τροποποίηση

3. ηλιοστάσιο

4. μεταστροφή, αλλαγή

νεοελλ.

1. γραμμ. μεταβολή ενός φθόγγου σε άλλον («τροπή τού α σε η»)

2. μαθημ. μετατροπή μιας μετρικής μονάδας σε άλλην («τροπή δεκαδικού σε κλάσμα»)

3. ανταλλαγή

αρχ.

1. αλλοίωση τής ποιότητας ή τής ουσίας («αἱ τοῡ αίματος τροπαὶ καὶ αλλοιώσεις», Τίμ.)

2. (σχετικά με εχθρό) απόκρουση, κατατρόπωση, κατανίκηση («βοηθήσας καὶ τροπὴν ποιήσας τών πολεμίων», Ηρόδ.)

3. (στη φιλοσ. τού Δημοκρ.) θέση

4. είδος νομίσματος

5. στον πληθ. αἱ τροπαί

α) το χειμερινό ηλιοστάσιο («ἐν τῷ αὐτῷ χειμῶνι... ἑπτὰ καὶ εἴκοσι νῆες ἄρασαι ἔπλεον... περὶ ἡλίου τροπάς», Θουκ.)

β) (για άλλα ουράνια σώματα) αλλαγή θέσης στον ουράνιο θόλο (α. «περί Πλειάδος δύσιν καὶ τροπάς», Αριστοτ.

β. «ἄστρων ἐπιτολάς, δύσεις, τροπάς», Άλεξ.)

γ) οι μεταβαλλόμενοι άνεμοι, τροπαῑαι*

5. φρ. α) «τροπαὶ περὶ τὸν ἀέρα» — μεταβολή τής ατμοσφαιρικής κατάστασης

β) (στον Όμ.) «τροπαὶ ἠελίοιο»

(κατά τον Θεοτ.) η δύση

γ) «τροπαὶ λέξεως»

(ρητ.) η μεταβολή τής υφής τού λόγου με τη χρησιμοποίηση λεκτικών τρόπων και σχημάτων.

[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ανάγεται στην ετεροιωμένη βαθμίδα τροπ- τής ρίζας τού ρ. τρέπω (βλ. λ. τρέπω)].